Organizational efficiency of social economy entities: An attempt of operationalization
DOI:
https://doi.org/10.15678/ES.2017.1.01Keywords:
efficiency, effectiveness, social economy, social enterprise, organisational efficiencyAbstract
Within the social economy there are many different organizations that are usually referred to as social enterprises. Social economy as a specific mechanism for delivery of goods and services within the existing socio-economic system may not disregard efficiency concerns. Literature studies indicate, that currently efficiency is often associated with effectiveness.The relationships between effectiveness and efficiency are very complex but, nevertheless, are one of the main issues dealt with by economic sciences. Currently, we can observe equating of the two terms, or rather treating them as complementary dimensions of the assessment of an organization activity. Combining both components we can talk about organizational performance, i.e. the ability of a company to current and strategic adaptation to changes in the environment, as well as to productive use of resources in order to implement the adopted structure of objectives. This article is an attempt to define organizational efficiency and its dimensions in relation to social economy. The starting point here is literature studies, hence, the analysis shall be based on the theory. This may provide a useful starting point for future empirical research. The result of the deliberations is to propose an operational definition of organizational efficiency of social economy entities.
Downloads
References
Aiken M. (2010). „Social Enterprises: Challenges from the field”, w: D. Billis (red.), Hybrid Organizations. Basingstoke, New York: Palgrave Macmillan.
Alter K. (2006). „Typologia przedsiębiorstwa społecznego”, w: J. Wygnański (red.), Trzeci sektor dla zaawansowanych. Współczesne teorie trzeciego sektora – Wybór tekstów. Warszawa: Klon/Jawor.
Alter K.S. (2008). „Przedsiębiorstwo społeczne w szerszym kontekście”, w: J.J. Wygnański (red.), Przedsiębiorstwo społeczne. Antologia Kluczowych Tekstów. Warszawa: FISE.
Balsewicz A. (2015). „Wartość dodana generowana przez podmioty ekonomii społecznej – korzyści ekonomiczne i społeczne”, Współczesne problemy ekonomiczne, nr 11(858).
Bielawa A. (2013). „Przegląd kryteriów i mierników efektywnościowych przedsiębiorstw nastawionych projakościowo”, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Studia i Prace Wydziału Nauk Ekonomicznych
i Zarządzania, nr 34, T.1 Zarządzanie i marketing.
Bielski M. (1997). Organizacje. Istota, struktury, procesy. Łódź: UŁ.
Blaik P. (2015). Efektywność logistyki. Aspekt systemowy i zarządczy. Warszawa: PWE.
Bohdziewicz-Lulewicz M. i inni (2012). „Pomiar społecznej wartości dodanej generowanej przez podmioty ekonomii społecznej – główne dylematy i wyzwania”, Ekonomia Społeczna, nr 2(5).
Borzaga C., Tortia E. (2007). „Social Economy Organizations in Theory of the Firm”, w: A. Noya, C. Emma (red.), Social Economy: Building Inclusive Economies. OECD.
Bourdieu P. (2007). Reguły sztuki. Geneza i struktura pola literackiego, (tłum. A. Zawadzki). Kraków: Universitas.
Braudel F. (2013). Dynamika kapitalizmu (tłum. B. Baran). Warszawa: Altheia.
Cabała P. (2007). Wprowadzenie do prakseologii. Przegląd zasad skutecznego działania. Kraków: AE w Krakowie.
Chyra-Rolicz Z. (2013). „Spółdzielczość jako element społecznej gospodarki rynkowej. Wspieranie inicjatyw założycielskich”, Ekonomia Społeczna, nr 2(7).
Ćwik N. (2012). „Mierzenie efektywności CSR”, w: Mierzenie efektywności i wpływu społecznego CSR. Warszawa: FOB.
Czakon W. (2005). „Procesowe podejście do badania efektywności”, w: T. Dudycz (red.), Efektywność – rozważania nad istotą i pomiarem. Wrocław: AE we Wrocławiu.
Dębniewski G., Pałach H., Zakrzewski W. (2000). Mikroekonomia. Olsztyn: UWM.
Dees J.G. (1998). The Meaning of “Social Entrepreneurship”, Durham: CASE, Fuqua School of Business, Duke University, https://centers.fuqua.duke.edu/case/wp-content/uploads/sites/7/2015/03/Article_Dees_MeaningofSocialEntrepreneurship_2001.pdf (dostęp: 02.12.2015).
Dees J.G., Anderson B.B. (2006). „Framing a Theory of Social Entrepreneurship: Building on Two Schools of Practice and Thought”, w: R. Mosher-Williams (red.), Research on Social Entrepreneurship: Understanding and Contributing to an Emerging Field. Association for Research on Nonprofit Organizations and Voluntary Action (ARNOVA).
Defourny J., Develtere P. (2006). „Ekonomia społeczna: ogólnoświatowy trzeci sektor” (tłum. J. Popowski), w: J. Wygnański (red.). Trzeci sektor dla zaawansowanych. Współczesne teorie trzeciego sektora – Wybór tekstów. Warszawa: Klon/Jawor.
Dowigajło Z. (1991). Nowy słownik ekonomiczny przedsiębiorcy, Wyd. VIII. Warszawa–Szczecin: Znicz.
Drucker P.F. (1988). Management. Tasks, Responsibilities, Practices. Butterworth, Oxford: Heinemann.
Drucker P.F. (1994). Menadżer skuteczny. Kraków: AE w Krakowie.
EP-CMAF (2005). „Europejska Ekonomia Społeczna (Social Economy Europe)”. Tekst Karty opublikowano w: Ekonomia Społeczna Kraków 2004. II Europejska Konferencja Ekonomii Społecznej – Materiały. Warszawa: MPiPS, ZLSP.
Esping-Andersen G. (1990). The three worlds of welfare capitalism. Cambridge: Polity Press.
Farrell M.J. (1957). „The Measurement of Productive Efficiency”, Journal of the Royal Statistical Society, Series A, General.
Frączek M., Hausner J., Mazur S. (red.) (2012). Wokół ekonomii społecznej. Kraków: MSAP UEK.
Frączkiewicz-Wronka A. (2010). „Nowoczesna koncepcja świadczenia usług publicznych – zmiana w kierunku nowego zarządzania publicznego”, w: A. Frączkiewicz-Wronka (red.), Pomiar efektywności organizacji publicznych na przykładzie sektora ochrony zdrowia. Katowice: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej.
Gasparski W. (2007). „Prakseologia w polityce”, Decydent & Decision Maker, nr 73, http://decydent.pl/prakseologia-w-polityce/ (dostęp: 27.01.2016).
Gazon J. (2008). Ani bezrobocie, ani opieka społeczna (tłum. K. Malaga). Warszawa: PWN.
Głowacki J. (2010). „Mierzenie społecznej wartości dodanej”, Ekonomia Społeczna, nr 1.
Głowacki J., Jelonek M. (2013). Mierzenie społecznej wartości dodanej podmiotów ekonomii społeczne. Warszawa: ISP.
Goleński W. (2012). „Aksjologiczne podstawy funkcjonowania przedsiębiorstw społecznych oraz przedsiębiorstw odpowiedzialnych społecznie”, Rynek Społeczeństwo Kultura, nr 1.
Goleński W. (2013). „Polityka społeczna i ekonomia społeczna. Kilka uwag o sprawiedliwości społecznej”, Ekonomia Społeczna, nr 2.
Grassl W. (2012). „Business Models of Social Enterprise: A Design Approach to Hybridity”, ACRN Journal of Entrepreneurship Perspectives, Vol. 1, Issue 1.
Guo Ch., Bielefeld W. (2014). Social Entrepreneurship. An Evidence-Based Approach to Creating Social Value. San Francisco: Jossey-Bass A Wiley Brand.
Hammer M. (2007). „The Process Audit”, Harvard Business Review, April.
Hansamann H.B. (1987). „Economic Theories of Nonprofit Organization”, w: W. Powell (red.), The Non-Profit Sector. A Research Handbook. New Haven: Yale University Press.
Haught H. (2010). „Przedsiębiorstwo społeczne: więcej niż wynik ekonomiczny i indywidualny zysk”, w: J. Mair, J. Robinson, K. Hockerts (red.), Przedsiębiorczość społeczna (tłum. K. Dzięciołowicz). Warszawa: WSP TWP.
Holstein-Beck M. (1987). Szkice o pracy. Warszawa: Książka i Wiedza.
Huerta de Soto J. (2009). Czterysta lat efektywności dynamicznej (tłum. M. Benedyk). Wrocław: Instytut Misesa, http://mises.pl/blog/2010/03/02/huertade-soto-czterysta-lat-efektywnosci-dynamicznej/ (dostęp 03.03.2016).
Jahier L. (2012). „Foreword”, w: J. L. Monzón Campos, R. Chaves Ávila (red.), The Social Economy In The European Union. Report. Brussel: European Economic and Social Committee.
Juraszek-Kopacz B., Tyrowicz J. (2008). Zmierzyć niemierzalne, czyli o pomiarze oddziaływania społecznego. Poradnik dla organizacji pozarządowych i przedsiębiorstw społecznych. Warszawa: Klon/Jawor.
Kafel T., Ziębicki B. (2009). „Wymiary i kryteria oceny efektywności organizacji pozarządowych”, w: A. Nalepka, A. Ujwary-Gil (red.), Organizacje komercyjne i niekomercyjne wobec wzmożonej konkurencji oraz wzrastających wymagań konsumentów. Nowy Sącz: WSB, Nowy Sącz.
Kieżun W. (1997). Sprawne zarządzanie organizacją. Zarys teorii i praktyki. Warszawa: SGH.
Komisja Europejska (2015). Proponowane podejście do pomiaru wpływu społecznego. Luksemburg.
Kotarbiński T. (1965). Traktat o dobrej robocie. Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich, PAN.
Kowal W. (2015). Sprawność organizacji. Emocjonalne, behawioralne i finansowe efekty działań marketingowych w ocenie skuteczności i efektywności przedsiębiorstwa. Wrocław: UE we Wrocławiu.
Kozuń-Cieślak G. (2013). „Efektywność – rozważania nad istotą i typologią”, Kwartalnik KES Studia i Prace, 4(16).
Kulikowska-Pawlak M. (2010). „Pojmowanie efektywności organizacji – definiowanie, pomiar”, w: A. Frączkiewicz-Wronka (red.), Pomiar efektywności organizacji publicznych na przykładzie sektora ochrony zdrowia. Katowice: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej.
Laville J.L., Nyssens M. (2001). „The Social Enterprise. Towards a Theoretical Socio-Economic Approach”, w: C. Borzaga, J. Defourny (red.), The Emergence of Social Enterprise. London, New York: Routledge.
Lawless D.J. (1972). Effective Management. Social Psychological Approach. New Jersey: Prentice-Hall, Englewood Cliffs.
Leś E. (2005). „Nowa ekonomia społeczna. Wybrane koncepcje”, Trzeci Sektor, nr 2 (wiosna).
Matwiejczuk R. (2000). „Efektywność – próba interpretacji”, Przegląd Organizacji, nr 11.
Mazurkiewicz A. (2011). „Sprawność działania – interpretacja teoretyczna pojęcia”, w: M. G. Woźniak (red.), Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy Uwarunkowania sprawnego działania w przedsiębiorstwie i regionie. Rzeszów: UR.
Michałowski J. (2008). Jak mierzyć efektywność przedsiębiorstwa społecznego? Badania, Ekspertyzy, Rekomendacje. Warszawa: ISP.
Mielnik M., Szambelańczyk J. (2006). „Ocena efektywności banków spółdzielczych w Polsce w latach 1997–2003 (Dla czterech celów działalności)”, Bezpieczny Bank, 1(30).
van Mierlo J.G.A. (1996). Public Entrepreneurship as Innovative Management Strategy in the Public Sector. A Public Choice-Approach. Maastricht: University of Maastricht, http://pub.maastrichtuniversity.nl/277ddcb0-c9a4-434b-8861-582ecc82f4a2 (dostęp: 27.11.2015).
Murray R. (2010). „Niebezpieczeństwo i szansa. Kryzys a nowa ekonomia społeczna” (tłum. R. Chrabąszcz), Ekonomia Społeczna, nr 1.
Olejniczak K. (2014). „Reguła 3E jako podstawa zarządzania współczesnym przedsiębiorstwem”, w: U. Zagóra-Jonszta (red.), Dokonania współczesnej myśli ekonomicznej. Racjonalność – Efektywność – Etyka. Podejście praktyczne. Część II. Katowice: UE w Katowicach.
Osbert-Pociecha G. (2007). „Relacja między efektywnością a elastycznością organizacji”, w: T. Dudycz. Ł. Tomaszewicz (red.), Efektywność – rozważania nad istotą i pomiarem. Wrocław: AE we Wrocławiu.
Porter M., Kramer M. (2011). „Creating Shared Value”, Harvard Business Review, January/February.
Price J.L. (1968). Organizational Effectiveness. An inventory of Propositions. Homewood, Illinois: Richard D. Irwin, Inc.
Pszczołowski T. (1978). Mała encyklopedia prakseologii i teorii organizacji. Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk: Ossolineum.
Rogowska B. (2014). „Ekonomia społeczna w kontekście przemian współczesnej ekonomii”, w: E. Trafiałek (red.), Innowacje w polityce społecznej XXI wieku. Katowice: Śląsk, Katowice.
Rymsza A., Rymsza M. (2015). „Innowacje społeczne w organizacjach pozarządowych i przedsiębiorstwach społecznych”, w: M. Grewiński, A. Karwacki (red.), Innowacyjna polityka społeczna. Warszawa: WSP TWP.
Salamon L.M., Hems L.C., Chinnock K. (2000). „The Nonprofit Sector: For What and for Whom?”, Working Papers of the Johns Hopkins Comparative Nonprofit Sector Project, no. 37. Baltimore: The Johns Hopkins Center for Civil Society Studies.
Salls M., Bradach J. (2004). It’s Back to Business-Basics for Nonprofits, http://hbswk.hbs.edu/item/its-back-to-business-basics-for-nonprofits (dostęp: 19.02.2016).
Samuelson P.A., Nordhaus W.D. (1999). Ekonomia. T 1. Warszawa: PWN.
Skrzypek E. (2000). Jakość i efektywność. Lublin: UMCS.
Skurzyńska-Sikora U. (2008). „Poprawa efektywności organizacji przy wykorzystaniu modelu PEMM”, Organizacja i Zarządzanie, nr 3.
Smith G., Teasdale S. (2011). „Ekonomia społeczna, przedsiębiorstwo społeczne i teoria demokracji stowarzyszeniowej” (tłum. R. Śmietana), Ekonomia Społeczna, nr 2(3).
Smith V.L. (2013). Racjonalność w ekonomii. Warszawa: Wolters Kluwer.
Stolińska-Janic J. (1992). Różnorodność form spółdzielczych w gospodarce rynkowej. Warszawa: Wyd. SIB.
Szafrański M. (2007). Elementy ekonomiki jakości w przedsiębiorstwach. Poznań: Politechnika Poznańska.
Szopa B. (2012). „Teorie ekonomiczne a ekonomia społeczna”, w: M. Frączek, J. Hausner, S. Mazur (red.), Wokół ekonomii społecznej. Kraków: MSAP UEK.
Szymańska E. (2010). „Efektywność przedsiębiorstw – definiowanie i pomiar”, Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, T. 97, Z. 2.
Urbano D., Toledano N., Soriano D.R. (2010). „Analyzing Social Entrepreneurship from an Institutional Perspective: Evidence from Spain”, Journal of Social Entrepreneurship, Vol. 1, No. 1, March.
Wall T.D. i inni (2004). „On the validity of subjective measures of company performance”, Personnel Psychology, nr 57.
Węsierska-Chyc L. (2013). „Gospodarka społeczna to nie sektor”, Ekonomia Społeczna, nr 3 (s. 9–23).
Wilkin J. (2013). „Dlaczego ekonomia straciła duszę”, Gazeta Wyborcza, 20.12.2013, http://wyborcza.pl/magazyn/1,134733,15170886,Dlaczego_ekonomia_stracila_dusze.html (dostęp: 01.04.2016).
Wojciechowska R. (2014). „Zachowania etyczne a problem efektywności w ekonomii”, w: U. Zagóra-Jonszta, R. Pęciak (red.), Dokonania współczesnej myśli ekonomicznej. Racjonalność – Efektywność – Etyka. Problemy teoretyczne. Część 1. Katowice: UE w Katowicach.
Ziębicki B. (2007). „Efektywność a jakość w sektorze publicznym”, w: A. Potocki (red.), Społeczne aspekty przeobrażeń organizacyjnych. Warszawa: Difin. Ziębicki B. (2013). „Efektywność w naukach ekonomicznych”, Biuletyn Ekonomii Społecznej, nr 2.
Żylicz T. (2006). „Skuteczność a efektywność”, Aura, nr 10, http://coin.wne.uw.edu.pl/tzylicz/0610AURA.pdf (dostęp 03.03.2016).
